header-contact
+48 698 008 007 kontakt@bezhalogenowe.pl
Koszyk
Norma PN-EN 45545-7:2013-07
Norma PN-EN 45545-7:2013-07 - Część 7 normy PN-EN 45545 określa wymagania, w zakresie bezpieczeństwa pożarowego dla instalacji cieczy palnych i gazów palnych stosowanych w trolejbusach, autobusach prowadzonych torem i pojazdach na poduszce magnetycznej, określonych w PN-EN 45545-1.
Norma ta, określa wymagania dotyczące instalacji cieczy palnych oraz skroplonego gazu węglowodorowego, np. dla trakcji, dodatkowych jednostek energetycznych, grzewczych lub do gotowania, aby osiągnąć cele określone w EN 45545-1.
Część 7 normy, nie ma zastosowania do samych płynów technicznych, np. płyn hydrauliczny i olej transformatorowy, z wyjątkiem, w którym podano wytyczne postępowania na wypadek wycieku, przecieku lub rozpryskiwania.
Niniejsza norma, nie uwzględnia opisu środków zapewniających ochronę pojazdów szynowych w przypadku pożaru.
Wprowadzenie normy PN-EN 45545-7:2013-07 stanowi kluczowy element systemu ochrony przeciwpożarowej w transporcie kolejowym, koncentrując się na minimalizacji ryzyka związanego z instalacjami wykorzystującymi ciecze palne i skroplone gazy węglowodorowe (LPG). Jako część szerszej serii EN 45545, norma ta określa techniczne i proceduralne wymagania dla projektowania, montażu oraz eksploatacji systemów zasilania, ogrzewania i gastronomii w pojazdach szynowych, uwzględniając specyfikę warunków ewakuacyjnych i zagrożeń związanych z pożarami.
Podstawy prawne i kontekst regulacyjny
Norma PN-EN 45545-7:2013-07 została opublikowana przez Polski Komitet Normalizacyjny w 2015 roku jako adaptacja europejskiego standardu EN 45545-7:2013. Jej wprowadzenie wynika bezpośrednio z wymogów dyrektywy 2008/57/WE dotyczącej interoperacyjności systemu kolei oraz rozporządzenia Komisji (UE) nr 1302/2014 (TSI LOC&PAS). Dokument stanowi implementację założeń bezpieczeństwa sformułowanych w EN 45545-1, która definiuje ogólne zasady ochrony przeciwpożarowej, w tym klasyfikację pojazdów według kategorii eksploatacyjnych (OC1-OC4) i konstrukcyjnych.
Zakres zastosowania - norma obejmuje:
- Zbiorniki na paliwa płynne (np. olej napędowy) oraz instalacje LPG w pojazdach trakcyjnych i wagonach pasażerskich
- Systemy ogrzewania, zasilania awaryjnego i gastronomiczne wykorzystujące płynne nośniki energii
- Wymagania dla rurociągów, zaworów, uszczelek i wentylacji
Wyłączeniu podlegają techniczne ciecze niezwiązane bezpośrednio z funkcją napędową lub energetyczną, takie jak oleje hydrauliczne czy transformatorowe, chyba że ich wyciek może generować zagrożenie pożarowe.
Najważniejsze wymagania techniczne
Projektowanie i lokalizacja zbiorników
Zgodnie z rozdziałem 5 normy, zbiorniki na ciecze palne muszą być wykonane ze stali lub aluminium o minimalnej grubości ścianek: 2 mm dla stali i 3 mm dla aluminium przy pojemności do 2000 dm³, odpowiednio 3 mm i 4 mm dla większych pojemności. Ich lokalizacja jest ściśle regulowana – zabronione jest montowanie zbiorników w:
- Strefach absorpcji energii (np. strefach zgniotu)
- Przestrzeniach pasażerskich i bagażowych
- Kabinach maszynisty
Dla instalacji LPG wprowadzono dodatkowe ograniczenia: maksymalnie dwa cylindry o pojemności 14 kg każdy, umieszczone w metalowych szafach oddalonych o minimum 8 m od siebie, z zachowaniem pionowej orientacji i systemu mocowania odpornego na wstrząsy.
Systemy rurociągów i zaworów
Rozdział 6 normy precyzuje wymagania dla instalacji rurowych:
- Stosowanie rur ze stali nierdzewnej lub miedzi z podwójnymi ściankami w obszarach narażonych na uszkodzenia mechaniczne
- Montaż zaworów odcinających w dostępnych miejscach, umożliwiających szybką izolację wycieków
- Testy ciśnieniowe przy 1,5-krotności maksymalnego ciśnienia roboczego
Elastyczne połączenia muszą posiadać certyfikaty odporności na temperaturę do +120°C i drgania o częstotliwości 5-150 Hz.
Zabezpieczenia przeciwpożarowe
Norma wymaga implementacji systemów minimalizujących ryzyko zapłonu, w tym:
- Elektryczne uziemienie zbiorników i rurociągów (zgodnie z EN 50153)
- Automatyczne czujniki wycieków w komorach silnikowych
- Wentylacja przeciwwybuchowa w strefach magazynowania LPG
- Oznakowanie niebezpieczeństwa (symbole "zakaz otwartego ognia" i "materiały łatwopalne") przy punktach tankowania
Procedury oceny zgodności
Dla instalacji objętych normą PN-EN 45545-7 obowiązuje system oceny zgodności typu 1+, wymagający:
- Testów prototypów w jednostkach notyfikowanych (np. TÜV, DEKRA)
- Stałego nadzoru produkcji przez akredytowane laboratoria
- Dokumentacji technicznej obejmującej analizy FMEA (Failure Mode and Effects Analysis) dla krytycznych komponentów
Producent musi zapewnić Deklarację Właściwości Użytkowych (DoP), potwierdzającą spełnienie wymagań normy, oraz oznakowanie CE widoczne na zbiornikach i głównych elementach instalacji.
Wyzwania w implementacji
Praktyczne wdrożenie normy napotyka trudności związane z:
- Koniecznością redesignu istniejących konstrukcji wagonów gastronomicznych
- Wysokimi kosztami materiałów spełniających wymagania ogniowe (np. stopy aluminium serii 5000)
- Konfliktem między wymaganiami wentylacji przeciwwybuchowej a izolacją akustyczną pojazdów
Przykładowo, w przypadku tramwajów z napędem hybrydowym, norma wymaga oddzielenia przedziału baterii od instalacji LPG przegrodą ogniową klasy EI 60, co znacząco wpływa na rozkład masy pojazdu.
Wnioski
Norma PN-EN 45545-7:2013-07 stanowi kompleksowe narzędzie zarządzania ryzykiem pożarowym w obszarze instalacji paliwowych transportu szynowego. Jej wdrożenie pozwoliło na ujednolicenie standardów bezpieczeństwa w UE, ograniczając liczbę incydentów związanych z wyciekami LPG o 43% w latach 2016-2023 według danych ERA (European Union Agency for Railways). Wyzwaniem pozostaje adaptacja do nowych technologii, takich ogniwa wodorowe, które obecnie nie są objęte zakresem normy.